Najstarsze polskie stanowisko archeologiczne z glinianymi i kamiennymi wyobrażeniami jaj datuje się na X-XIII wiek. Choć ich funkcja obrzędowa zmieniała się przez stulecia, pozostają one obiektami pełnymi znaczeń, towarzyszącymi nam dziś głównie podczas Świąt Wielkanocnych. W tym odcinku pytamy o symbolikę jaj oraz tradycję ich zdobienia.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Mianem pisanek określamy dziś jaja udekorowane za pomocą różnorodnych technik. Wśród nich znajdziemy choćby kraszanki, rysowanki czy naklejanki. Przez lata w poszczególnych regionach rozwinęły się zróżnicowane sposoby barwienia i ozdabiania jaj, symbolizujących cykliczność życia.
Współcześnie jaja kojarzą się nam głównie ze zwyczajami wielkanocnymi. W przeszłości obdarowywano nimi bliskie osoby w okresie wiosennym. Były również przedmiotem wielu zabaw i podziękowań za tańce podczas zapustów.
O znaczeniu jaja w kulturze i kulisach technik zdobniczych opowiada Karolina Pachla-Wojciechowska z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Instytucja posiada największy w Polsce zbiór pisanek, liczący ponad 8 tysięcy eksponatów. W Audycjach Kulturalnych sprawdzamy, za którym z nich stoi niesamowita historia.
Zdjęcia dzięki uprzejmości Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie.
Fot. Pisanki z dedykacjami prezentowane na wystawie „Od-nowa” w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.
Jajko jako symbol życia – o tradycji tworzenia pisanek – transkrypcja podcastu
