Najstarsze polskie stanowisko archeologiczne z glinianymi i kamiennymi wyobrażeniami jaj datuje się na X-XIII wiek. Choć ich funkcja obrzędowa zmieniała się przez stulecia, pozostają one obiektami pełnymi znaczeń, towarzyszącymi nam dziś głównie podczas Świąt Wielkanocnych. W tym odcinku pytamy o symbolikę jaj oraz tradycję ich zdobienia.
Mianem pisanek określamy dziś jaja udekorowane za pomocą różnorodnych technik. Wśród nich znajdziemy choćby kraszanki, rysowanki czy naklejanki. Przez lata w poszczególnych regionach rozwinęły się zróżnicowane sposoby barwienia i ozdabiania jaj, symbolizujących cykliczność życia.
Współcześnie jaja kojarzą się nam głównie ze zwyczajami wielkanocnymi. W przeszłości obdarowywano nimi bliskie osoby w okresie wiosennym. Były również przedmiotem wielu zabaw i podziękowań za tańce podczas zapustów.
O znaczeniu jaja w kulturze i kulisach technik zdobniczych opowiada Karolina Pachla-Wojciechowska z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Instytucja posiada największy w Polsce zbiór pisanek, liczący ponad 8 tysięcy eksponatów. W Audycjach Kulturalnych sprawdzamy, za którym z nich stoi niesamowita historia.
Zdjęcia dzięki uprzejmości Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie.
Fot. Pisanki z dedykacjami prezentowane na wystawie „Od-nowa” w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.
