W stulecie urodzin Marii Papy Rostkowskiej, Centrum Rzeźby Polskiej prezentuje ok. 60 prac rzeźbiarki. Towarzyszą im rzeźby artystek zarówno odpowiadających Papie pokoleniowo, jak i tworzących współcześnie.

Haptyczny, czyli pobudzający zmysł dotyku. Jak mówi w podcaście kuratorka ekspozycji, Marta Smolińska, sztuka Marii Papy Rostkowskiej działa na całe ciało, pragniemy dotykać jej prac. Ulubionym materiałem rzeźbiarki stał się marmur, który odkryła stosunkowo późno. To dla niego całkowicie zmieniła dotychczasowe życie i przeniosła się do Pietrasanta, gdzie w 1966 roku założyła swoją pracownię.

Zazwyczaj twórczość zmarłej w 2008 roku artystki była prezentowana wśród prac wielkich nazwisk artystów-mężczyzn. Na wystawie w Orońsku obejrzymy prace kobiet – zmysłowe, biomorficzne, haptyczne. Obok dzieł Marii Papy znalazły się rzeźby Katarzyny Kobro, Marii Jaremy, Aliny Szapocznikow, Magdaleny Abakanowicz, Agaty Agatowskiej, Magdaleny Więcek, Marii Pinińskiej-Bereś, Barbary Stańczak, Barbary Falender, Iwony Demko, Martyny Pająk.

Zapraszamy do wysłuchania rozmowy na temat twórczości Marii Papy. Wystawa „Haptyczny rezonans materii” potrwa do 4 czerwca 2023 roku.

fot. Odalisque Venus noire. Copyright Archiwa Nicolas Rostkowski

Artykuł „Haptyczny rezonans materii”. Maria Papa w Orońsku pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Na 50 „werkach”, czyli zdjęciach z planu filmowego zrobionych przez najważniejszą dla Andrzeja Wajdy fotosistkę – Renatę Pajchel, widzimy wybitnego reżysera z mniej znanej strony. Prace tworzące najnowszą ekspozycję w krakowskim muzeum „Manggha” dowodzą także niezwykłej artystycznej więzi reżysera z fotografką.

Werki to fotograficzne zapisy sytuacji filmowej i dokumentacja procesu powstawania filmu. W przeciwieństwie do fotosów, można na nich zobaczyć wszystkich członków ekipy filmowej. Mistrzynią werków i osobą, która spopularyzowała ten rodzaj fotografii była Renata Pajchel. Mimo operatorskiego wykształcenia, zdecydowała się na pracę z aparatem fotograficznym i dokumentowanie planów zdjęciowych.

Z Andrzejem Wajdą współpracowała przez niemal 30 lat, zaczynając od filmu „Wszystko na sprzedaż” z 1968 r. Z czasem zyskała miano jego „etatowej fotosistki”, a mistrz obdarzył ją niemal bezwarunkowym artystycznym zaufaniem, zwracając operatorom uwagę na wykreowane przez nią kadry.

Na wystawie w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha można obejrzeć 51 zdjęć. 50 wybrała sama Renata Pajchel, z kolei jedno, na którym udało się uchwycić artystów razem, dodała Krystyna Zachwatowicz-Wajda, która zwróciła się do Mangghi z inicjatywą przygotowania wystawy. Znalazły się na niej fotografie i werki zrobione na planach filmowych „Polowania na muchy”, „Krajobrazu po bitwie”, „Brzeziny”, „Wesela”, „Ziemi obiecanej”, „Smugi cienia”, „Człowieka z marmuru”, „Bez znieczulenia”, „Nocy listopadowej”, „Panien z Wilka”, „Dyrygenta”, „Człowieka z żelaza”, „Dantona”, „Kroniki wypadków miłosnych”, „Biesów”, „Korczaka” i „Pierścionka z orłem w koronie”.

O wystawie „Werki. Wajda. Renata Pajchel”, którą do 2 kwietnia można oglądać w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, opowiedziała koordynatorka projektu – Aleksandra Sikora.

Zdjęcia: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.

Artykuł Werki. Wajda. Renata Pajchel pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Wystawa zwraca uwagę, że twarz jako najważniejszy element wizerunku, mówiący o nas najwięcej i najbardziej nas identyfikujący, od zawsze pozostawał w centrum zainteresowania sztuki. Wystawę niejako symbolicznie – jako alegoria zachwytu nad obliczem, otwiera obraz włoskiego mistrza renesansu Jacopo Tinoretta pt. „Narcyz”. Zostaje on zestawiony z pracą polskiego artysty Krzysztofa Wodiczki „Autoportret 2”. Taki zabieg pozwala odkryć, co łączy, a co dzieli sposoby prezentowania twarzy dziś i przed 400 laty.

Na wystawie można znaleźć formy klasyczne, takie jak maski pośmiertne czy portrety trumienne, ale także stosunkowo szeroki wybór współczesnych prac wizualnych: zdjęcia Cindy Sherman, instalację wideo „Faces” Katarzyny Kozyry czy maski Natalii LL.

Wystawa odnosi się także do sztuki cyfrowej oraz prac wykonywanych przez sztuczną inteligencję. Na ten trend zwraca uwagę np. Dorota Walentynowicz, która podkreśla problem możliwości inwigilacji oraz utraty kontroli nad własnym wizerunkiem (m.in.) w sieci.

Wystawę można oglądać od 26.02 do 4.06 w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu, oddziale tamtejszego Muzeum Narodowego.

Kuratorkami wystawy są Iwona Dorota Bigos oraz Małgorzata Micuła. W Audycjach Kulturalnych Nardowego Centrum Kultury o wystawie opowiedziała Iwona D. Bigos.

Zdjęcia: Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

Artykuł Od baroku do sztucznej inteligencji: jak artyści postrzegają twarz? pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Z Martą Lipińską spotkaliśmy się w Teatrze Współczesnym, z którym związana jest od ponad 60 lat. Artystka opowiadała Audycjom Kulturalnym o wielkich emocjach towarzyszących spotkaniu z Erwinem Axerem oraz o swoich pierwszych rolach.

Wśród najważniejszych ról teatralnych z pierwszych lat kariery Marta Lipińska wymienia m.in. spektakl pt. „Godziny miłości”, w którym partnerował jej Zbigniew Zapasiewicz, a także „Pannę Maliczewską”. Ta rola pozwoliła aktorce z kolei przełamać dotychczasowy artystyczny wizerunek.

W rozmowie aktorka wspomina współpracę z Tadeuszem Konwickim przy filmie „Salto” oraz „Dolina Issy”. Oba obrazy weszły do kanonu najważniejszych polskich produkcji filmowych.
Tadeusz Konwicki był nie tylko jednym z mistrzów Marty Lipińskiej, ale także jej przyjacielem.

Wśród ról filmowych najważniejsze okazały się Helena Stawska z serialu „Lalka” i Emilia Korczyńska z „Nad Niemnem”. Wielkim sentymentem artystka darzy postać Michałowej z serialu „Ranczo”, a dziś wciąż gra Esmeraldę Quipp w spektaklu „Lepiej już było”. Jako Esmeralda na deskach Teatru Współczesnego wystąpiła już ponad 250 razy!

Nie mogło też zabraknąć słowa o ukochanym panu Sułku! O czym marzy Marta Lipińska? Zapraszamy na Audycje Kulturalne!

„Trzy siostry” fot. Edward Hartwig

„Lepiej już było” fot. Marta Ankiersztejn

Artykuł Mistrzowie mówią: Marta Lipińska pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

„Pamiętam jak dziś ten moment, kiedy usłyszałem tę składankę. Nagle ktoś powiedział coś o moim życiu. O tym, co widziałem wszędzie wokół siebie” – mówi o albumie „Smak B.E.A.T. Records” Filip Kalinowski. Nakładem Wydawnictwa Czarne ukazała się właśnie jego książka zbierająca najważniejsze rapowe nagrania stołecznych raperów i producentów, które ukazały się do 2000 roku.

„Rap to bardzo specyficzna dziedzina. Z jednej strony odmienia prawdziwość przez wszystkie przypadki, z drugiej strony jest w niej bardzo dużo autokreacji” – tłumaczy gość Martyny Matwiejuk. W swojej publikacji kreśli gospodarczo-społeczno-kulturowe tło towarzyszące rodzącej się wówczas polskiej kulturze hip-hopowej. W Warszawie bardzo szybko jej dominującym elementem stał się rap. Co odmieniła płyta „Skandal” Molesty? Dlaczego rap okazał się tak ważny dla młodzieży dorastającej w post-transformacyjnym chaosie? Czy echo muzyki rapowej tego okresu jest nadal słyszalne? Zapraszamy do wysłuchania rozmowy.

Dziesięć najważniejszych utworów polskiego rapu wybrał dla Audycji Kulturalnych dziennikarz muzyczny Marcin „Flint” Węcławek.

Artykuł Niechciani, nielubiani. Warszawski rap lat 90. pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Kiedy Vinicius Libardoni przyjechał do Polski, żadnego z obiektów przedstawionych na wystawie już nie było. Wyjątkiem są wybudowane na nowo Rotunda, lotnisko Okęcie oraz pawilon ZODIAK. Tworzone techniką akwaforty grafiki zostały odbite na betonowych płytach, tak charakterystycznych dla budownictwa modernistycznego.

Prace nie dyskutują z kierunkiem planowania przestrzennego, które zakłada usuwanie niefunkcjonalnych obiektów, stara się je „odpomnieć” i przewrócić pamięć o ich konstrukcji, twórcach oraz czasach, w których powstały.

Wystawę uzupełniają filmy, między innymi nagranie z pracowni w której tworzy Libardoni oraz archiwalia dokumentujące wyburzenia budynków uwiecznionych na wystawie.

Wystawę MEMENTO można oglądać w warszawskim pawilonie architektury ZODIAK do 23.04.2023 r. W Audycjach Kulturalnych, podcaście Narodowego Centrum Kultury opowiadali o niej Vinicius Libardoni oraz kurator – Kuba Żary.

Inny modernistyczny budynek, czyli Hotel Forum w Krakowie, został opisany w odcinku cyklu „Co było a nie jest”

Zachęcamy też do wysłuchania audycji poświęconej dziedzictwu architektonicznemu PRL-u.

Fot. Artur Wosz

Artykuł „Odpominanie” architektury modernizmu w ZODIAKU pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

W Audycjach Kulturalnych rozmawiamy z kuratorką ekspozycji – Magdaleną Kreis. Do jej stworzenia zainspirowały ją chusty robotnicze ze zbiorów Centralnego Muzeum Włókiennictwa. Od tych powszednich, zwyczajnych, anonimowych obiektów rozpoczyna się wystawa wchodząca w dialog z nietypową przestrzenią wystawienniczą. Tym samym, doświadczamy kontrastu między czasem pracy reprezentowanym przez motyw chusty, a czasem odpoczynku, kojarzącym się z sielankową przestrzenią willi.

Na ekspozycji zobaczą Państwo nie tylko oryginalne robotnicze chusty, ale także prace Iwony Chmielewskiej, Moniki Drożyńskiej, Pani Jurek, Magdaleny Karpińskiej i Kosmos Project. Wystawa jest dostępna na terenie skansenu w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi do 5 maja 2024 roku.

fot. HaWa

Artykuł W kratkę. Wystawa w willi letniskowej Centralnego Muzeum Włókiennictwa pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

W odnowionej willi na warszawskiej Ochocie otwarta została Przestrzeń Muzyki Współczesnej Hashtag Lab. Jak zapewniają twórcy, jest to pierwsza i jedyna w Polsce scena dla muzyki nowej. W planach oprócz koncertów są także warsztaty, zajęcia edukacyjne a nawet… winylowe poranki.

Idea stworzenia Hashtag Labu wiąże się z zespołem muzycznym Hashtag Ensemble. Jest to kooperatywa zajmująca się tzw. muzyką nową założona przez flecistkę – Anię Karpowicz. „Muzyka nowa” nie jest określeniem precyzyjnym, ale z grubsza opisuje ono utwory komponowane współcześnie przez wykształconych muzyków, zawierające np. elementy muzyki klubowej czy elektronicznej. Do tej pory Artyści mogli koncertować niemal wyłącznie przy okazji festiwali. Od teraz mają stałą scenę.

Ania Karpowicz jest także pomysłodawczynią festiwalu WarszeMuzik, o którym możecie posłuchać w jednym z naszych podcastów.

Oprócz koncertów, na Barskiej 29 będzie można wziąć udział w warsztatach muzycznych, spotkaniach, odpocząć na patio, w którym znajduje się scena letnia lub spędzić czas w kawiarni.

Sporo emocji wzbudza też budynek, w którym działa Hashtag Lab. Willa przy ulicy Barskiej 29 od początku swojego istnienia związana była ze sztuką. Zaprojektował ją Antoni Moniuszko, krewny Stanisława, który wraz z żoną prowadził tam salon kulturalny. Bywali tam m.in. Władysław Hasior, Witold Lutosławski czy Krzysztof Penderecki.

O Przestrzeni Muzyki Współczesnej Hashtag Lab opowiedzieli Lilianna Krych oraz Radosław Wójcik z Hashtag Ensemble.

Zdjęcia: Maciek Jaźwiecki, dzięki uprzejmości Hashtag Ensemble.

Artykuł Barska 29: Dom-labirynt pełen dźwięków pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Anthony P. Cohen opublikował „Symboliczne konstruowanie wspólnoty” w 1985 roku. Mimo upływu niemal czterech dekad, jego praca pozostaje wciąż aktualna. Naukowiec stanął w poprzek dotychczasowych poglądów na temat wspólnoty – pojęcia trudnego do precyzyjnego zdefiniowania, pełnego wewnętrznych sprzeczności. Według Cohena, wspólnota ma charakter wysoce symboliczny. Badacz przygląda się także relacjom jednostki ze społeczeństwem – jego rozważania udowadniają, że wspólnotowość i indywidualność nie muszą się wykluczać.

„Ta książka jest swoistą podróżą antropologiczną. Cohen daje wiele przykładów z różnych badań i umiejętnie je wykorzystuje” – mówi w audycji prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury. „To książka bardzo aktualna, ponieważ pokazuje, że nasze granice kulturowe i nasze przynależności są o wiele trwalsze niż struktura, niż instytucje” – dodaje dr Izabela Bukalska. Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.

Książka jest dostępna w księgarni Wydawnictwa NCK.

Artykuł Symboliczne konstruowanie wspólnoty pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

„Samotność Fausta” to rozmowa, jaką z Krzysztofem Zanussim przeprowadził Jacek Moskwa – dziennikarz, pisarz, wieloletni korespondent polskich mediów w Watykanie. Z Zanussim zna się od dekad, co stworzyło płaszczyznę do zadawania odważnych pytań i oczekiwania szczerych odpowiedzi.

Krzysztof Zanussi w rozmowie z Jackiem Moskwą ukazuje nie tylko twarz reżysera, ale także filozofa, myśliciela głęboko zanurzonego w metafizyce i wierze w Boga.

Dla autora wywiadu, co sam podkreśla, reżyser wciąż pozostaje jednak postacią niezwykle tajemniczą.

Książka jest opowieścią o bezkompromisowej drodze artystycznej, jaką podąża Krzysztof Zanussi od pierwszych filmów amatorskich, poprzez kolejne, realizowane w szkole filmowej, aż po dzieła w pełni profesjonalne.

Dlaczego reżyser porusza w swoich filmach tematy metafizyczne, jaką cenę przyszło mu zapłacić za wolność twórczą i jakie pytania stawia Krzysztof Zanussi w swoim najnowszym filmie pt. „Liczba doskonała”, którego premiera odbędzie się w kwietniu 2023? O tym wszystkim usłyszą Państwo w audycji.

„Jeśli ktoś chce zrozumieć Zanussiego, to myślę, że powinien tę książkę przeczytać” – zachęca Jacek Moskwa.

Artykuł Samotność Fausta – wywiad rzeka z Krzysztofem Zanussim pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.