Najnowsza ekspozycja w Muzeum w Gliwicach to dobra okazja, by odkryć świat twórczości Zofii Stryjeńskiej. Artystka fascynowała się polską kulturą ludową, baśniami i mitologią słowiańską. Na wystawie znalazły się niepokazywane wcześniej prace, a nawet obraz, który został odkryty dopiero w tym roku.
„Poza nieliczną grupą artystów łamiących stare formy i budujących przyszłość, uważam Stryjeńską za najciekawszy talent malarski w Polsce” – pisał sto lat temu Leon Chwistek, współtwórca i główny teoretyk formizmu. Artystka do dziś jest nazywana jedną z najważniejszych polskich twórczyń dwudziestolecia międzywojennego.
Prace Stryjeńskiej w przeszłości były skutecznie rozpowszechniane, a dzięki temu ich dostępność można uznać za wysoką. Niestety większość z nich nie przetrwała do naszych czasów. Warto tu wspomnieć zdobienia kamienic na warszawskiej starówce (zburzonych w czasie wojny), a także zamalowane już dekoracje sal Baszty Senatorskiej na Wawelu (była jedyną kobietą zaproszoną do ich ozdobienia). Nagrodzone na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu Artystycznego w Paryżu w 1925 obrazy przedstawiające wyobrażenia czterech pór roku, Stryjeńska sama pocięła na kawałki, chcąc je ratować tuż po wybuchu wojny.
Na wystawie w Muzeum w Gliwicach znalazły się nie tylko jej rysunki, zbiór pocztówek (zaprojektowanych jako forma wsparcia dla legionów Piłsudskiego) oraz obrazy na płótnie, które zaczęła tworzyć już na powojennej emigracji, ale też szkice scenografii teatralnej czy projekty zabawek. Zwiedzający będą mogli zobaczyć obraz przedstawiający Czepca (postać z Wesela Wyspiańskiego) namalowany w 1911 r. pod kierunkiem Włodzimierza Tetmajera.
Na wystawie zgromadzono dzieła z muzeów narodowych w Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Kielcach, z Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie oraz z kilku kolekcji prywatnych.
To kolejna wystawa, która powstała dzięki współpracy Muzeum w Gliwicach z Muzeum Narodowym w Krakowie („Kresy w pamięci”, „Młoda Polska”, „Kolor i forma”, „W stronę nowoczesności”). Jej kuratorami są Patrycja Gwoździewicz z Muzeum w Gliwicach oraz Światosław Lenartowicz, badacz twórczości Stryjeńskiej, związany z krakowskim oddziałem Muzeum Narodowego, z którym rozmawiamy w Audycjach Kulturalnych.
Zdjęcia dzięki uprzejmości Muzeum w Gliwicach.
