Swoimi obrazami przywracał wiarę w odrodzenie Polski. Ideą jego sztuki było kształtowanie serc i umysłów Polaków, którzy utracili swój kraj w wyniku zaborów. Jan Matejko – najwybitniejszy polski malarz historyczny. W roku 2023 przypada 185. rocznica urodzin, a także 130. rocznica śmierci artysty. Z tej okazji w Galerii Kordegarda można oglądać wystawę matejkowskich szkiców, pt. „Przedobrazy”.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Marian Gorzkowski – sekretarz Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, a zarazem archiwista i powiernik Jana Matejki – szacował, że artysta stworzył około sześciu tysięcy prac rysunkowych, wiele z nich jednak uległo rozproszeniu lub zaginęło. Wystawa w Kordegardzie prezentuje 43 szkice pochodzące ze zbioru należącego do Muzeum Narodowego w Warszawie, drugiej największej kolekcji prac rysunkowych Matejki. To wyjątkowa okazja do obejrzenia dzieł, które prezentowane są publicznie dopiero trzeci raz.
O prezentowanych szkicach rozmawiamy z Katarzyną Haber – kuratorką ekspozycji. Artysta tworzył swoje szkice od około piętnastego roku życia aż do śmierci. Wśród prezentowanych rysunków znajduje się najwcześniejsza, zachwycająca dojrzałością artystyczną, praca piętnastoletniego Matejki, pt. „Carowie Szujscy przed Zygmuntem III”. Na wystawę zostały wybrane szkice wielkich dzieł historycznych: „Rejtan. Upadek Polski”, „Kazania Skargi”, „Unia Lubelska”, „Hołd pruski”. Kuratorka opowiada nam o intelektualnym i artystycznym procesie ukazanym w studium kompozycyjnym prac artysty.
Niektóre dzieła Matejki od momentu powstania szkicu musiały poczekać nawet 30 lat, by artysta stworzył ich malarską realizację. Niektóre – jak „Spalenie Malcherowej” – w formie malarskiej nie powstały nigdy. Szkic jednak pozostał i zachwyca do dziś.
Matejkowskie prace rysunkowe wedle tradycji XIX wieku miały funkcję służebną wobec dzieł „skończonych”, jednak ich mistrzostwo udowadnia, że powinny być traktowane na równi z wielkimi dziełami artysty.
Zapraszamy do wysłuchania rozmowy. W Wydawnictwie NCK ukazał się także katalog towarzyszący wystawie.
Grafika: Jan Matejko, Carowie Szujscy przed Zygmuntem III; po 1853; 18 x 26; ołówek, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Przedobrazy. Wystawa szkiców i rysunków Jana Matejki – transkrypcja podcastu
