„Każdy trup to głośno mówi i wy też bądźcie gotowi, bo ani się spodziejecie, kiedy do grobu wpadniecie” – tak w imieniu zmarłego śpiewali czuwający przy jego ciele. Pieśni pogrzebowe to ważna część polskiej ludowej tradycji, ale – niestety – już zanikająca. Od zapomnienia ratują je Olga Kozieł, Paweł Grochocki i Paweł Odorowicz.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Dawniej na polskich wsiach pogrzeb był wydarzeniem angażującym całą społeczność. Ciało czekało na pochówek w domu rodzinnym, a mieszkańcy wsi zbierali się przy nim, żeby wesprzeć pogrążonych w żałobie. Mieszkańcy wsi pomagali rodzinie zmarłego w codziennych zadaniach, a śpiewacy wykonywali pieśni pogrzebowe. Posłuchajcie o tej tradycji w naszym podcaście.
Polskie pieśni pogrzebowe
Pieśni pogrzebowe są utworami różnorodnymi. Mogą być pożegnaniem zmarłego z bliskimi i całym światem. Niektóre zawierają rady i ostrzeżenia dla tych, którzy jeszcze żyją. Co innego śpiewa się nad grobem młodych, a co innego, gdy umrze osoba o wysokim statusie we wsi. Ponieważ pogrzeby na wsiach coraz bardziej przypominają te miejskie, zapotrzebowanie na śpiewaków pogrzebowych jest coraz mniejsze. Ci, którzy kultywują te tradycje, często nie mają komu przekazać swojej wiedzy. Dlatego laureaci Grand Prix Festiwalu „Nowa Tradycja”, Olga Kozieł (śpiew), Paweł Grochocki (śpiew) i Paweł Odorowicz (altówka), nagrali płytę „Pieśni przejścia” i zrealizowali projekt o tym samym tytule.
Program EtnoPolska
Projekt „Pieśni przejścia” to cykl warsztatów i koncertów tradycyjnych ludowych pieśni zrealizowany w okolicach Łodzi. Został dofinansowany z tegorocznej edycji programu Narodowego Centrum Kultury, EtnoPolska. Program stawia sobie za cel wzmacnianie tożsamości kulturowej i uczestnictwa w kulturze na poziomie lokalnym i regionalnym.
Zawartość odcinka
Z tego odcinka podcastu dowiecie się między innymi:
- jaka jest rola pieśni pogrzebowych;
- jakie zwyczaje pogrzebowe praktykowano kiedyś w polskich wsiach;
- czy śpiewacy pogrzebowi boją się śmierci.
Dawne pieśni pogrzebowe wykonuje także śpiewak i etnomuzykolog, Adam Strug. 16 listopada artysta weźmie udział w wyjątkowym widowisku podczas II Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej EUFONIE. Spektakl „Pieśni o śmierci” łączy szesnastowieczne pieśni z monodramem na podstawie tekstu „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” w interpretacji Jana Frycza.
Pieśni przejścia – Olga Kozieł, Paweł Grochocki, Paweł Odorowicz – transkrypcja podcastu
Fot. Magdalena Miszewska
