W Pałacu Czapskich w Warszawie przybliża najważniejsze spektakle stworzone przez Adama Hanuszkiewicza – reżysera, aktora, wieloletniego dyrektora najważniejszych stołecznych scen. Choć krytycy zarzucali mu efekciarstwo i oportunizm, to murem stali za nim widzowie. Kupienie biletu na reżyserowane przez niego przedstawienia, przez całe lata graniczyło z cudem.
Urodzony w 1924 r. we Lwowie Adam Hanuszkiewicz, początkowo dał się poznać publiczności jako aktor i amant, kreując wiele ról, które przeszły do historii teatru. Jedną z nich był Hamlet w spektaklu Wilama Horzycy w Teatrze Polskim. W 1951 r. zadebiutował jako reżyser. Przez wiele lat związany był z Teatrem Telewizji. Wiele doświadczeń telewizyjnych przeniósł do inscenizacji teatralnych. Mowa m.in. o filmowym kadrowaniu scen, stosowaniu zbliżeń, eksponowaniu detali czy wykorzystywaniu ekranów i nagrań.
Od 1963 r. do 1968 r. był dyrektorem artystycznym Teatru Powszechnego w Warszawie, a od 1968 r. do 1981 r. to samo stanowisko piastował w Teatrze Narodowym. To właśnie wtedy w związku z jego inscenizacjami pojawiały się gorące kontrowersje. Krytycy zarzucali reżyserowi spłycanie wielkiej literatury i tanie efekciarstwo, publicystykę i kokietowanie masowej widowni. Z reżyserem polemizowali wybitni krytycy: Konstanty Puzyna, Marta Fik czy Jerzy Koenig. Jego koncepcje wspierali za to wybitni naukowcy związani z Instytutem Badań Literackich – Stefan Treugutt czy Maria Janion.
Marcie Fik poświęcona była jedna z wystaw w Instytucie Teatralnym. Rozmowy z jej kuratorką, Joanną Biernacką-Płoska, można wysłuchać w Audycjach Kulturalnych.
Za Hanuszkiewiczem wprowadzającym do teatru elementy popkultury, czego najdobitniejszym przykładem jest „Balladyna” z 1974 r. (aktorzy wjechali na scenę na motocyklach, w spektaklu pojawiały się nawiązania do sztuki komiksu i muzyki popularnej), stali przede wszystkim widzowie. Prowadzone przez niego teatry odnotowywały frekwencyjne rekordy, a tytuły były wystawiane nawet kilkaset razy.
Wystawę w Pałacu Czapskich pt. „Adam Hanuszkiewicz. Barbarzyńca czy nowator?” zrealizowaną dzięki współpracy Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego, można oglądać do 22 stycznia 2025 r.
W Audycjach Kulturalnych opowiedział o niej jej kurator, Michał Smolis z Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.
Zdjęcia: dzięki uprzejmości twórców wystawy.
