Nowa ekspozycja opowiada nie tylko o powstańczych losach kobiet walczących na froncie i pozostających „w cywilu”. To także historia o heroizmie i bohaterstwie, które nie mają jednej, stałej definicji. Tłem wystawy są mitologiczne boginie oraz jedna z najważniejszych psychologicznych książek tego wieku.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
W powstaniu warszawskim wzięło udział aż 12 000 kobiet, co oznacza, że co piątym walczącym była właśnie kobieta. Opowiedzenie ich historii, to także szansa by spojrzeć na wydarzenia z roku 1944 r. z innej perspektywy, dostrzec nie tylko walkę zbrojną, ale także codzienne życie i na bieżąco rozwiązywane problemy.
Wystawa skoncentrowana jest na przedmiotach: wśród nich odnajdujemy przejmujące atrybuty codzienności i kobiecości, które w czasie powstania zaczęły pełnić zupełnie inną rolę – w tym puderniczkę ze śladem po kuli, która uratowała swojej właścicielce życie. Dla kobiet walczących w powstaniu, zachowanie pozorów normalności, takich jak troska o wygląd, koleżeństwo czy śmiech, były bardzo istotne. Potwierdzają to rozmowy z uczestniczkami powstania, przeprowadzonymi specjalnie na potrzeby przygotowania wystawy. O swoich wspomnieniach i doświadczeniach opowiedziały Maria Kowalska ps. „Myszka” oraz Janina Jankowska ps. „Jasia”.
W powstaniu brała udział także Krystyna Krahelska, która użyczyła swojej twarzy pomnikowi Syrenki: opowieści o jej życiu można posłuchać tutaj.
Twórcy wystawy podkreślają różne formy heroizmu tamtych dni i opowiada o „cywilkach”, czyli kobietach, które chroniły siebie i swoje rodziny w zrujnowanej Warszawie. Ich codzienny heroizm przejawiał się w takich działaniach jak opieka nad dziećmi i starszymi, zdobywanie wody czy pożywienia.
Do walki o Warszawę przyłączyły się też artystki, m.in. Helena Grossówna czy Irena Kwiatkowska https://audycjekulturalne.pl/ludzie-sztuki-w-powstaniu-warszawskim/.
Nieformalnymi „przewodniczkami” po wystawie jest osiem mitologicznych bogiń: Demeter, Atena, Hestia, Hera, Artemida, Persefona, Afrodyta, Mnemosyne, które uosabiają cechy posiadane przez omawiane bohaterki. Innym tropem do zrozumienia przekazu wystawy jest książka amerykańskiej psychoterapeutki Maureen Murdock „Podróż bohaterki”. To monumentalne opracowanie uznawane jest za kompendium wiedzy na temat psychologii i duchowości kobiet oraz wyzwań dzisiejszej rzeczywistości. Autorka wskazuje na etapy rozwoju kobiet, stanowiące nawiązanie do tytułowej podróży.
Wystawę „Podróż bohaterek. Powstanie kobiet” można oglądać w Muzeum Powstania Warszawskiego do lipca 2024.
W Audycjach Kulturalnych o ekspozycji opowiedziała kuratorka, Karolina Sulej.
Zdjęcia dzięki uprzejmości Muzeum Powstania Warszawskiego.
„Podróż bohaterek. Powstanie kobiet” w Muzeum Powstania Warszawskiego – transkrypcja podcastu
