Podstawą do stworzenia spektaklu dokumentalnego jest tzw. historia non-fiction, a bazę scenariusza stanowią materiały faktograficzne. W praktyce oznacza to, że bohaterem przedstawienia może być każdy zasiadający na widowni, a twórcy są bardziej niż zwykle odpowiedzialni za swoich bohaterów i za to, jak opowiedzą ich historię.
Ideą teatru dokumentalnego jest przenoszenie na scenę autentycznych historii. Scenariusze powstają na bazie przeprowadzanych z bohaterami wywiadów, a osoby odpowiedzialne za powstanie spektaklu bardziej odtwarzają zdarzenia, niż je kreują, tak jak w klasycznym teatrze. Jedną z odmian teatru dokumentalnego jest tzw. teatr verbatim, czyli teatr dosłowny, który odrzuca wszelkie formy ingerencji ze strony reżysera, scenarzysty czy aktora.
Teatr dokumentalny pozwala więc sięgać po tzw. prawdziwe historie, co jest szczególnie istotne dla twórców chcących opowiadać o współczesności i aktualnej rzeczywistości. Podstawą może być każda zasłyszana przez nich „ludzka” historia, której bohaterowie zgodzą się ją opowiedzieć.
Odmianą teatru dokumentalnego jest także teatr biograficzny – przykładem może być monodram „Oriana Fallaci. Chwila w której umarłam”, gdzie w głównej roli na deskach Teatru Studio występuje Ewa Błaszczyk, czy „Danuta W.” w Teatrze Polonia. Krystyna Janda została kilkukrotnie skonfrontowana ze swoją bohaterką, kiedy Danuta Wałęsa pojawiła się na widowni.
O teatrze dokumentalnym, w studiu nagraniowym Narodowego Centrum Kultury, opowiedziała Iga Herłazińska z Instytutu Teatralnego.
Fot. Spektakl „Oriana Fallaci. Chwila w której umarłam”, zdjęcia dzięki uprzejmości Teatru Studio.
