Długi na ponad 120 metrów obraz Bitwy pod Somosierrą miał być prezentowany warszawskiej publiczności w formie panoramy. Niestety, dzieło Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego nigdy nie powstało. Zostały jednak cztery szkice – obrazy olejne, które do 10 września prezentuje galeria Narodowego Centrum Kultury.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
30 listopada 1808 roku, w przełęczy Somosierra, polscy szwoleżerowie pokonali hiszpańskie wojska, torując Napoleonowi drogę na Madryt. Motyw ich niezwykłego sukcesu wielokrotnie podejmowano później w sztuce. Jednym z malarzy Bitwy pod Somosierrą był Wojciech Kossak, który planował stworzenie panoramy prezentującej wydarzenie. Opłacił nawet najem budynku do prezentowania dzieła, kupił odpowiednie płótno, jednak wystawienie panoramy zablokował książę Aleksander Imeretyński – ówczesny gubernator warszawski.
Do dzisiejszych czasów zachowały się szkice do Panoramy, wykonane w skali 1:10. Mogą je Państwo zobaczyć od 10 sierpnia w Kordegardzie. Kuratorką pokazu jest Katarzyna Haber, z którą rozmawiamy o pracy Kossaka nad dziełem. „Podobno był pierwszym i jedynym malarzem, który odważył się pojechać na wizję lokalną i zweryfikować, jak przedstawiały się opowieści i relacje świadków w stosunku do topografii” – mówi gość Audycji Kulturalnych.
Przez Panoramę Wojciech Kossak był bliski bankructwa. Tego typu dzieła były w pod koniec XIX wieku bardzo kosztownymi przedsięwzięciami komercyjnymi. Zanim w Polsce rozpowszechniły się fotoplastykony i kino, to dzięki panoramom publiczność mogła „znaleźć się wewnątrz” wydarzeń historycznych. W całym kraju stworzono ich czternaście. Do dziś zachowała się tylko Panorama Racławicka.
Obraz: Vivent les braves de braves [Niech żyją najodważniejsi z odważnych], olej, płótno, Berlin, 1900, Fot. Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu
„Panorama Somosierra” w Kordegardzie – transkrypcja podcastu
