Mija 230 lat od uchwalenia pierwszej w Europie i drugiej na świecie nowoczesnej konstytucji. Ustawa zasadnicza z 3 maja 1791 r. wprowadzała ustrój monarchii konstytucyjnej, choć została przegłosowana w tajemnicy i podstępem. Dlaczego do dziś jest wzorem i symbolem? W rozmowie z Katarzyną Oklińską mówi o tym prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego. To tutaj 230 lat temu została uchwalona konstytucja.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Konstytucja 3 maja to następstwo traumy pierwszego rozbioru Polski i zagrożenia utratą państwowości. Nie bez znaczenia pozostawały zmiany zachodzące na świecie – w Stanach Zjednoczonych formowało się państwo oparte na zasadach monteskiuszowskich, a we Francji trwała rewolucja.
Co zmieniał ten dokument? Likwidował jedno z najbardziej kontrowersyjnych rozwiązań ówczesnego ustroju – liberum veto na rzecz głosowania większością, wprowadzał dziedziczność tronu, a także zapoczątkował trójpodział władzy i decentralizację państwa. W podcaście wymieniamy też inne ważne zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja, które nie pozostały bez znaczenia dla późniejszych losów Rzeczpospolitej, choć ustawa zasadnicza obowiązywała zaledwie kilka miesięcy.
Z całym aktem mogą Państwo zapoznać się w cyfrowej bibliotece Polona.
Na zdjęciu głównym obraz „Zaprzysiężenie Konstytucji 3 maja 1791” Jana Piotra Norblina, Polona.
